U fokusu - Bosna i Hercegovina

Uslužni sektor drži privredu u životu

Ocjena je to Centralne banke BiH u čijem izvještaju za prošlu godinu se navodi da uslužne djelatnosti igraju ključnu ulogu u ekonomskom razvoju zemlje, značajno generišući zaposlenost i podstičući privredni rast.

U izvještaju je navedeno da je na rast ekonomske aktivnosti BiH uticalo bolje poslovanje u sektoru usluga, potpomognuto snažnom postpandemijskom potražnjom, kao i značajan rast sektora trgovine i građevinarstva. 

- Posmatrano po uslužnim djelatnostima, najveći doprinos realnom rastu BDP-a zabilježen je u oblasti trgovine na veliko i malo koja je u 2024. godini imala rast od 7,4 odsto, što je najvećim dijelom zasnovano na domaćoj potrošnji usljed pozitivnih kretanja na tržištu rada i rasta neto plata, ali i različitih oblika transfera iz inostranstva - pojašnjeno je u izvještaju Centralne banke BiH koji je objavljen na internet stranici te finansijske institucije. 

Rast od 7,4 odsto lani je ostvario i sektor građevinarstva, što je neznatno ispod nivoa iz 2023, a ovakvi indikatori su većim dijelom rezultat i dalje veće potražnje od ponude.

- U prilog ovom ide i slabiji mehanizam transmisije visokih kamatnih stopa sa evropodručja na domaće tržište, kao i nedostatak alternativnih mogućnosti za investicije. U 2024. godini stanogradnja je porasla za 17,6 odsto u broju završenih stanova, te 16,1 odsto u izgrađenoj površini. U niskogradnji je lani takođe zabilježen značajan rast obima proizvodnje, ali istovremeno cijene izvođačkih radova u niskogradnji su zabilježile rast od 5,3 odsto u odnosu na 2023. godinu, što pokazuje da je došlo i do troškovnih pritisaka - navedeno je u dokumentu.

Značajan doprinos ostalih uslužnih djelatnosti, informacija i komunikacija, transporta i ugostiteljskog sektora u velikoj mjeri je zasnovan na inostranoj potražnji, odnosno izvozu različitih vrsta usluga.

U Centralnoj banci BiH kažu da i javni sektor ima značajan doprinos ekonomskoj aktivnosti u BiH s obzirom na to da se na njega odnosi oko četvrtina ukupnog broja zaposlenih, kao i usluge prevoza, hotela i restorana, odnosno djelatnosti koje su direktno povezane s dolascima i potrošnjom stranih turista.

Nadalje, u dokumentu stoji da je u 2024. godini zabilježen skroman rast realne ekonomske aktivnosti, koji je uzrokovan padom inostrane potražnje i poplavama u posljednjem kvartalu, te da je prema projekciji iz novembra prošle godine rast realnog BDP-a na nivou od 2,4 odsto.

- Smanjenje inostrane potražnje je uslijedilo nakon pogoršanja globalnih trgovinskih prilika i pooštrenja monetarnih uslova usljed visokih inflatornih pritisaka, što je rezultiralo smanjenim obimom industrijske proizvodnje u 2024. godini. Na drugoj strani, pozitivan doprinos imale su investicije, lična te državna potrošnja, uzimajući u obzir isplatu socijalne pomoći te porast plata i usluga, usljed prirodne nepogode i dugotrajnih inflatornih pritisaka - navedeno je u dokumentu.

Procjene

Prema procjenama Centralne banke BiH, u ovoj godini se očekuje gotovo identičan rast ekonomske aktivnosti kao lani, i to od 2,6 odsto, pod pretpostavkom produženja postojećih inflatornih šokova, rasta lične potrošnje te poboljšanih trgovinskih prilika domaće industrijske proizvodnje i izvoza.

- Inflacija u 2025. godini očekuje se u visini od 1,9 odsto, gdje će opet u strukturi rasta najveći doprinos imati temeljna inflacija i cijene hrane - navedeno je u godišnjem izvještaju Centralne banke BiH.